Kocaman bir ah! Çekerek başlıyorum
kelimeleri yazıya dökmeye…
Dünyanın en eski ırkı, en büyük
devletlerin kurucusu, çağları açıp kapatan bir millet, tüm dünyaya hoşgörüyü,
doğruluğu ve adaleti aşılayan bir din sahibiyiz. Oysa buna sahip çıkmak yerine
yüzümüzü ne kadar pislik, ne kadar yalan, ne kadar şeytana askerlik eden varsa
onlara çeviriyoruz.
Doğunun derin tarihi ve mücevherler
değerinde ilmini bir kenara bırakarak, zamanında yağmalayarak, kan dökerek ele
geçirdikleri eserlerimizi kendi dillerine çevirdikten sonra bizim ilmimizi bize
satan batı devletlerine yüzümüzü çevirmiş; her şeyin üstünde onları görür bir
haldeyiz!
Şimdi biraz kendi tarihimizden
biraz da onlardan haberdar olalım. Mesela Avrupa’nın hiç sahip olamadıkları
ilim adamlarımızı anlatalım:
Abbas Kasım İbn Firnas: 9. Yüzyılda yaşamıştır. Gökbilimci, şair,
simyacı, İslam tarihi bilimcisidir. Güneş sistemini ve gezegenlerin hareketleri
gösteren Plenatarium adı verilen bir cihaz geliştirmiştir. Cama açı vermeyi
başararak gözlüğü icat etmiştir. Taşlardan cam üretmeyi başararak cama ateş ile
şekil vermiş ve ilk cam sanayini kurmuştur. En önemli icatı ise Batı'da uçak
yapıp uçmayı başaran Wright Kardeşler'den 1023 yıl öncesinde yapılan ilk uçaktır.
Kendisi icat ettiği araçla uçmayı başarmıştır.[1]
Ebu Musa Câbir bin Hayyan: 9. Yüzyılda yaşamıştır. Batıda “Geber"
ya da "Geberus" olarak bilinmektedir. Fen bilimcisi, simyacı,
kimyacı, matematikçi, eczacı, gökbilimci, mühendis, coğrafyacı, fizik tedavi
uzmanı ve fizikçidir. Eczacılık, Metalürji, Astroloji, Felsefe, Fizik ve Müzik
gibi geniş alanda 400 ü aşan eser bıraktığı söylenirse de ancak 20 civarında
eseri bugüne kalmıştır. Bu güne kadar az eser kalmasının temel nedeni Avrupa
Devletleri’nin batı saldırısı sonucunda kütüphaneleri yağmalayarak eserleri
tercüme ettikten sonra yakmalarıdır. Nitrik asit, Hidrojen Klorür, Sitrik asit,
Asetik asit, Tartarik asiti ve Sülfikir asit’i icat etmiştir.[2]
Ebu Abdullah Muhammed bin Musa el-Harezmî: 9. Yüzyılda yaşamıştır.
Matematik, gökbilimci ve coğrafyacıdır. Cebir, Astronomi, Coğrafya ve Tarih
alanında eserler bırakmıştır. Ayrıca bizim kıymetini bilmediğimiz bu bilim
adamı adına SSCB döneminde 1200 yaşı anısına pul bastırılmıştır.[3]
Farabi: 10. Yüzyılda yaşamıştır.
Batıda bilinen adıyla Alpharabius; Filozof, bilim adamı, gökbilimci, felsefeci,
mantıkçı, müzisyen… Sadece bir alana yönelmiş değil birçok alana yönelmiş bir
bilim adamı. Dünya tarihinde kendisini Muallim-i Sânî ya da Hace-i Sâni (İkinci
Öğretmen) olarak tanıtmış bu bilim adamı tam 70 dil bilmekteydi.[4]
Ahmed bin Sehl el-Belhî: 10. Yüzyılda yaşamıştır. Coğrafyacı,
Matematikçi, Hekim ve Psikolog’tur. Bilinen 15 adet eseri bulunan el- Belhî’nin
sadece 2 adet el yazması eseri günümüze kadar gelebilmiş ve İstanbul
Süleymaniye Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir. Eserlerinde psikolojik
rahatsızlıkların tedavisi üzerine durmuş olan bilim adamı; başarılı olduğu
terapi yöntemlerini kaleme almıştır.[5]
İbn-i Sina: 11. Yüzyılda yaşamıştır. Hekim, yazar, filozoftur. Batılılarca,
Orta Çağ Modern Biliminin kurucusu ve hekimlerin önderi olarak bilinir ve
"Büyük Üstad" ismi ile tanınır. Tıp alanında 7 Asır boyunca temel
kaynak eser olarak süre gelen El-Kanun fi't-Tıb (Tıbbın Kanunu) adlı kitabı ile
ünlenmiş ve bu kitap Avrupa üniversitelerinde 17. asrın ortalarına kadar tıp
biliminde temel eser olarak okutulmuştur. Değişik konular üzerine 240'ı
günümüze gelen 450 kadar makale yazdı. Elimizdeki yazıların 150 tanesi felsefe
40 tanesi de tıp üzerinedir. Eserlerinin en ünlüleri felsefe ve fen konularını
içeren çok geniş bir çalışma olan Kitabü'ş-Şifa (İyileşme Kitabı) ile El-Kanun
fi't-Tıb'dır (Tıbbın Kanunu). Bu ikincisi ortaçağ üniversitelerinde
okutulmuştur. Hatta bu eser Montpellier ve Louvain'de 1650 yılına kadar ders
kitabı olmuştur.[6]
Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Birûnî: 11. Yüzyılda yaşamıştır. Batı
dillerinde adı Alberuni veya Aliboron olarak geçer. Gökbilim, matematik, doğa
bilimleri, coğrafya ve tarih alanındaki çalışmalarıyla tanınır. Astronomi
çalışmaları ile ayın durumlarını gösteren çizimler yapmıştır. Ayrıca tıp,
biyoloji, bitkiler üzerinde çalışmalar yapmış; bitkilerin şifaları hakkında
eserler bırakmıştır. Yaşadığı yüzyılın en büyük matematikçisi olan Bîrûnî,
trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabul edilmesini öneren
ilk kişi olup sinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant ve kotanjant
fonksiyonlarını ilave etmesidir.[7]
Yusuf Has Hacib: 11. Yüzyılda yaşamıştır. Tek ve dünyaya iz bırakan
büyük bir eser bırakmıştır; Kutadgu Bilig. Döneminde yazılan ve kabul gören ilk
siyasetnamedir. Bu eser bir derleme niteliğinde olup, tüm ilimlerin bir araya
getirilmesi ile oluşturulmuştur.
Eserden bir bölüm: “Kitabıma, okuyana mutluluk getirsin, ona
doğru yolu getirsin diye Kutadgu Bilig adını koydum. Ben sözlerimi söyledim, düşüncelerimi
yazdım. Bu kitap her iki dünya için de doğruyu gösteren bir rehberdir, yardımcı
bir eldir. Dosdoğru bir söz söyleyeyim size: Her iki dünyayı da devletle elinde
tutabilecek kişiden daha mutlu kimse yoktur. Önce Gündoğdu'yu tanıtayım. O
hükümdardır, doğru yasayı (töre) temsil eder. Aydoldu ile mutluluk güneşi
doğar, o da mutluluğun(kut)temsilcisidir. Öğüdülmüş aklı, Odgurmuş akıbeti
temsil eder. Ben sözlerimi bu dört değer (doğru yasa, mutluluk, akıl, akıbet)
üzerine kurdum. Okuduğunda anlayacaksın, dikkat et.”[8]
Kâşgarlı Mahmud: 12. Yüzyılda yaşamıştır. Yazar ve dil bilimcidir.
Divan-u Lügat’t-Türk en büyük eseridir. Kitabın tek yazması olan nüsha bugün
İstanbul’da Millet Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir. Avrupalıların katilce
saldırıları sonucunda bilim adamının yazdığı bilinen Kitabu Cevahirü’n-Nahv fi
Lugati’t-Türk (Türk Dili’nin Nahiv Cevherleri) adlı eser kaybolmuştur. Türk dilinin ilk gramer kitabı olan kitabın
nerede ve nasıl kaybolduğu tam olarak bilinmemektedir.[9]
İbn Rüşd: 12. Yüzyılda yaşamıştır. Endülüslü-Arap felsefeci, hekim,
fıkıhcı, matematikçi ve tıpçıdır. Aristo hakkında araştırmalar yapmış ve onun
eserlerini tercüme ederek tekrar gün yüzüne çıkarmıştır. Bizim
sahiplenemediğimiz İbn Rüşt için İspanya Cortoba’da heykel dikilmiştir. Ayrıca Dante
Alighieri en büyük eseri olan “İlahi Komedya” isimli eserin Limbo isimli
bölümünde İbn Rüşt, İbn-i Sina ve Selahattin Eyyübi’ye (IV. Kanto) yer
vermiştir.[10]
Yüzyıllar öncesinden günümüze
kadar birike birike gelen bilimi derleyerek bir bütün haline getiren eserli saymakla
bitiremeyiz. Türk ve İslam bilim adamların keşfettikleri, Avrupalı bilim
adamlarınca alınmış ve geliştirilmeye çalışılmıştır. Bizim buradaki en büyük
hatamız kendi bilim insanlarımıza sahip çıkmak, eserlerini okumak ve okutmak
yerine, yaptıkları araştırmaları devam ettirip geliştirmek yerine, siyasete
dalmış, yenilenmeye kendimizi kapatmış ve bilim dünyasından yok olup gitmişiz.
Bugün kullandığımız arabadan, uçağa, tıbbi ilaçlardan mevsimlerin keşfine kadar
birçok şey Türk ve İslam bilim adamlarınca keşfedilmiştir.
Çok yazmak konuyu uzatmaktan
fazlası olmayacaktır elbet fakat araştırıp, öğrenmek isteyen için Moğol
istilası ile yıkılan Bağdat Kütüphanesi, Irmakların kitap akması, Haçlı
seferleriyle yakılan kütüphaneler, Kudüs’ün haçlıların eline geçmesi ve tapınak
şövalyeleri konusunda araştırmalar yapmayı tavsiye ederim.
Bu ilim adamları hala bizlerin
içinde yaşıyor. Adalet yeniden dünyaya hükmedecektir ve bunu Anadolu insanı
gerçekleştirecektir. Daha önceden yaptık, yeniden yaparız, yapacağız…
05/01/2014
Engin DİNÇ
KAYNAKÇA
[1] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/Abbas_Kas%C4%B1m_%C4%B0bn_Firnas
[2] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/Ebu_Musa_C%C3%A2bir_bin_Hayyan
[3] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/El-Harezm%C3%AE
[4] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/Farabi
[5] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmed_bin_Sehl_el-Belh%C3%AE
[6] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0bn-i_Sina
[7] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/El-Bir%C3%BBni
[8] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/Yusuf_Has_Hacib
[9] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%A2%C5%9Fgarl%C4%B1_Mahmud
[10] Vikipedi
İnternet Ansiklopedisi - http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0bn_R%C3%BC%C5%9Fd